Sosyal Fobi ve Fobi Türleri

Birçok kişi günlük hayatta kan, örümcek, fare görmek, yükseklik korkusu veya topluluk önünde konuşma gibi durumlardan çekinir. Ancak bu tür korkular, yoğun bir kaygıya dönüşüp hayat kalitesini etkilemeye başladığında, fobi olarak tanımlanır. Fobiler; belirli bir nesne, durum ya da olay karşısında mantık dışı, aşırı bir korku ve kaygı yaşama durumu olarak açıklanır. Fobiler, kaygı bozuklukları arasında en sık görülen problemlerden biridir ve bireylerin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Korkulan durumdan kaçınma isteği, bireyin sosyal ve mesleki hayatında kısıtlamalara yol açabilir.

Fobilerin başlangıç nedenleri genellikle çocukluk travmaları, koşullanma ya da gözlem yoluyla öğrenme gibi faktörlere dayanır. Ancak bazı kişiler, yaşadıkları fobilerin nedenini hatırlamayabilir. Sosyal fobi, özgül fobi ve agorafobi, en yaygın görülen fobi türleri arasında yer alır. Bu fobiler tedavi edilmediği sürece kalıcı hale gelebilir ve yıllarca sürebilir.

Sosyal Fobi Nedir?

Sosyal fobi (sosyal anksiyete bozukluğu), bireyin sosyal ortamlarda bulunma ya da bir eylem gerçekleştirme durumunda aşırı, mantıksız ve sürekli bir korku duymasıyla karakterizedir. Sosyal fobiye sahip kişiler, başkalarının gözünde küçük düşmekten ya da eleştirilmekten korkarlar. Bu korku, topluluk önünde konuşma, yabancılarla iletişim kurma ya da kalabalık bir ortamda yemek yeme gibi durumlarda yoğun bir şekilde ortaya çıkar.

Kişi bu gibi durumlara girdiğinde; terleme, mide bulantısı, çarpıntı gibi fiziksel belirtilerle birlikte anksiyete yaşar. Sosyal fobi sahibi birey, korkusunun mantıksız olduğunun farkında olmasına rağmen, bu durumlardan kaçınır. Ancak bu kaçınma davranışı, zamanla korkunun pekişmesine neden olur ve kısır döngüye yol açar.

Sosyal Fobinin Belirtileri ve Tanı Kriterleri

Sosyal fobinin tanısı için, bireyde şu belirtilerin görülmesi gerekir:

Tanımadığı insanlarla karşılaştığında veya başkalarının gözetiminde bir eylem yaparken aşırı kaygı duyma. Bu kaygı, küçük düşme ya da eleştirilme korkusuyla ilişkilidir.
Korkulan durumla karşılaşıldığında şiddetli anksiyete yaşanması. Bu anksiyete, çocuklarda ağlama, donakalma ya da huzursuzluk şeklinde kendini gösterebilir.
Korkunun aşırı ve mantıksız olduğunun farkında olunması (bu özellik çocuklar için geçerli olmayabilir).
Korkulan durumlardan kaçınma ya da bu durumlara katlanırken yoğun kaygı yaşama.
Kaygının bireyin günlük işlerini, sosyal ilişkilerini ve mesleki hayatını önemli ölçüde etkilemesi.
Çocuklarda belirtilerin en az altı ay boyunca devam etmesi.

Fobilerin Sebepleri

Fobilerin oluşumunda biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Araştırmalar, fobisi olan bireylerin birinci derece akrabalarında da benzer korkuların görülme olasılığının yüksek olduğunu göstermektedir. Bu durum, genetik yatkınlığı işaret eder. Ayrıca, çocukluk döneminde yaşanan travmalar ya da korku veren olaylar da fobilerin gelişiminde etkili olabilir.

Kişilik özellikleri de fobiye yatkınlık üzerinde etkili olabilir. Mükemmeliyetçi, detaycı ve kuralcı bireyler, korkulara karşı daha hassas bir yapıya sahip olabilirler.

Fobilerin Tedavisi

Fobiler genellikle kendi kendine düzelmez ve tedavi edilmediğinde bireyin hayatını uzun süre olumsuz etkileyebilir. Tedavi yöntemleri arasında psikoterapi ve ilaç tedavisi yer alır.

Konya Psikolog, fobilerin tedavisinde etkili yöntemler sunarak bireylerin korkularıyla başa çıkmasına yardımcı olmaktadır. Psikoterapi tekniklerinden biri olan bilişsel davranışçı terapi (BDT), fobilerin tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir. BDT ile birey, korkularının mantıksız olduğunu fark eder ve bu korkularla başa çıkma yollarını öğrenir. Bazı durumlarda, terapiye ek olarak ilaç tedavisi de uygulanabilir.

Konya’da Sosyal Fobi Tedavisi

Konya’daki uzman psikologlar, sosyal fobi başta olmak üzere birçok kaygı bozukluğunun tedavisinde etkili yaklaşımlar sunmaktadır. Eğer sosyal fobi ya da diğer fobiler günlük hayatınızı olumsuz etkiliyorsa, profesyonel destek alarak bu korkularla başa çıkabilirsiniz.